Aan het eind van de hele muziekinstallatie staan de luidsprekers voor de pittige taak om alles wat er tot dan toe is gebeurd in de Hifi-keten, maar ook in het hele opnametraject weer te geven. De speakers zetten het elektrische signaal uiteindelijk om in een drukgolf. Onze oren zijn bovendien heel gevoelig en het is dan ook zaak dat dit zo goed mogelijk gebeurd. Wat zijn hierbij belangrijke aspecten?
Als referentie nemen we een voorbeeldluidspreker van het monitor type op voet
Vervorming
In de specificaties van bijvoorbeeld onze hifi-versterker staat vaak de vervorming aangegeven. Getallen van 0,1 % tot 0,01 % of nog minder vervorming zijn gebruikelijk. Dit getal wordt zelden in de specificatielijst van de luidspreker gezet. De reden? Deze getallen zijn over het algemeen 1% of hoger. De vervorming in het hoog en laag kan zelfs oplopen van enkele tot tientallen procenten! Dat zou je dan direct op het verkeerde been zetten en denken dat de luidsprekers niet voldoen en de muziek geheel vervormen. Je komt dan te snel tot de conclusie dat de luidsprekers werkelijk de zwakste schakel zijn.
Bij onze voorbeeld luidspreker wordt vervorming niet vermeld. In een test van Stereo Magazine zijn de volgende waarden genoteerd: 63/3k/10k Hz 0.3/0.1/0.1 %
Heel watt
Een andere grootheid die wel wordt aangegeven is de wattage. Hoeveel kan de luidspreker aan zonder dat je hem opblaast. Maar eigenlijk heb je hier niet zo veel aan. Het geeft wel een indicatie, maar hoe hard of beter luid, de luidspreker kan klinken is aan deze waarde niet af te lezen. Verder zegt deze waarde ook niets over de kwaliteit van het geluid en welke versterker je nodig hebt.
Bovendien gaan meer luidsprekers kapot aan te weinig vermogen als aan te veel vermogen. Dit klinkt tegenstrijdig, maar als een versterker met weinig vermogen hard gezet wordt, kan het zijn dat deze gaat clippen (vervormen), ofwel, er komt gelijkstroom uit de uitgang in plaats van een geluidssignaal in de vorm van een mooie sinus en daar kunnen luidsprekers helemaal niet tegen! De spreekspoel – eerst bij de tweeter – wordt zo heet dat deze defect gaat. De rest kan ook volgen. Een grote versterker met voldoende vermogen zal dit niet overkomen. Daarmee kun je de luidspreker wel opblazen door te veel vermogen open te draaien.
Belastbaarheid piek 160 Watt
Gevoeligheid
Met deze waarde kunnen we wat meer mee. Deze waarde geeft aan of een luidspreker meer of minder vermogen nodig heeft om lekker te klinken. Deze waarde wordt vaak gemeten met een vermogen van 1 watt (of steeds vaker aangeduid met 2,83 V) op 1 meter afstand en wordt uitgerukt in decibel (dB). De gevoeligheid ligt vaak tussen de 83 en 96 dB. Waarbij het laagste getal voor de minste gevoeligheid is en het hoogste getal voor een hoge gevoeligheid. Deze laatste is normaal gesproken door versterkers wat makkelijker aan te sturen. Toch kan het zijn dat het impedantieverloop grillig is, vaak rond de 100/200 Hz zakt de weerstand naar waarden tot 2 Ω, dan is zelfs een hoog gevoelige luidspreker lastig aan te sturen. Andersom kan soms een zogenaamd ‘lastige’ luidspreker met een lage gevoeligheid door juist een vlak impedantieverloop wel makkelijk is aan te sturen. Het blijkt zo maar weer dat ook deze waarde zegt niets over de kwaliteit van de luidspreker en of deze lastig of makkelijk is.
85 dB bij 2,83 V op 1 meter
Aansturing
Het is vaak zo, dat wat kleinere luidsprekers een lage gevoeligheid hebben. We zeggen dan, dat ze moeilijk aan te sturen zijn en zeker wat meer vermogen nodig hebben om lekker te klinken. Grotere systemen hebben vaak een hogere gevoeligheid, zeker als het gaat bij de toepassing van hoorns.
Geadviseerd versterkervermogen 50-160 Watt
Frequentieverloop
Verder wordt wel vermeld wat de luidspreker weergeeft als het om frequenties gaat. Grote luidsprekers kunnen meer bassen weergeven en ‘beginnen’ dan ook al vroeg in het spectrum van de muziek. Het hoog valt en staat een beetje met het soort hoge tonen luidspreker en kan doorlopen tot ver boven de 20.000 Hz (Hertz, trillingen per seconde). Belangrijk is het gebied van 20 tot 20.000 Hz, globaal het gebied dat we horen. De hoge tonen is vaak geen probleem voor luidsprekers. Lage tonen daar en tegen wel. Een luidspreker die 20 Hz kan weergeven komt eigenlijk niet voor. Meestal beginnen ze wat later en dan altijd nog met een minder volume dan hogere tonen. Er staat dan vaak bij -3dB, ofwel nog maar de helft ten opzichte van het middengebied. Ook bij het hoog zien we in de allerhoogste regionen een verzwakking van de weergave. Maar ook hier geldt, bekijk deze cijfers niet met een loep, maar ga luisteren!
Frequentiebereik 41 – 35.000 Hz -3dB
De juiste keuze
Het is wel duidelijk dat als het om luidsprekers gaat niet over één nacht ijs moeten gaan en we niet zomaar op basis van getallen een combinatie kunnen kiezen van (eind)versterker en luidsprekers. Technische specificaties zeggen nu eenmaal niet veel over hoe de luidspreker klinkt. Je moet je ook afvragen hoe luid je de muziek wil beluisteren. Als je vaak ‘hard’ draait, kijk dan ook naar de gevoeligheid en kies een luidspreker met een hoge gevoeligheid. Dat scheelt weer in het vermogen van de versterker om het geheel aan te sturen. Ook is de grootte belangrijk en niet in de laatste plaats het budget.
Luisteren en nog eens luisteren
Het allerbelangrijkste dat cijfers en metingen ver overstijgt zijn je eigen waarnemingen. Bovendien verschillen smaken. De een wil een luidspreker die een lekker fel hoog geeft, de ander houdt van een warm geluid. De ander weer een strakke diepe bas. Het allerfijnste is uiteindelijk de luidspreker van jouw keuze – eentje die in de winkel bij je gevoel past – thuis uit te proberen. Daar komt alles op zijn plek. Al deze luidspreker dan nog steeds jouw favoriet is…..
Advies
Bij een belangrijke aanschaf zoals de luidspreker, kan Hifi Advies je helpen op de zoektocht naar het fijnste geluid, binnen je vastgestelde budget. Dit om te voorkomen dat de luidspreker uiteindelijk toch de zwakste schakel blijkt en niet uit de verf komt.
Er zijn enorm veel luidsprekerfabrikanten in vele soorten en maten. Van klein (boekenplank luidsprekers of monitors) tot groot (vloerstaand) en van dynamisch tot elektrostatisch. Ook de prijzen lopen enorm uiteen van enkele honderden euro’s voor een set tot ver boven de 100.000 euro.
De referentieluidspreker kost 3.650 euro inclusief voeten
Vul voor een onafhankelijk advies het contactformulier in en we gaan met je aan de slag.
Over de referentieluidspreker valt nog te vermelden dat het een 3-weg poort gekoppeld dubbelkamer-systeem is. Het hoog en midden wordt verzorgd door een Dual-Concentric 130 mm aluminium conus met een 25 mm softdome tweeter. Het laag wordt door een 162,5 mm woofer met aluminium conus en een 200 mm passief aluminium membraam in het front verzorgd.